จังหวัดน่านจัดพิธีวันพระเจ้าน่าน 5 เมษายน 2567 วันพิราลัยของพระเจ้าสุริยะพงษ์ผริตเดชฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63 ทุกปีทายาทของพระเจ้าน่าน พร้อมด้วยข้าราชการทั้งภาครัฐและภาคเอกชน พ่อค้า ประชาชนชาวจังหวัดน่าน ได้มาแสดงความกตัญญูกตเวที ถวายราชสักการะ เพื่อน้อมรำลึกถึง พระเจ้าสุริยพงษ์ ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน
วันที่ 5 เมษายน 2567 เวลา 07.00 น. ที่ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติน่าน อำเภอเมือง จังหวัดน่าน นายกฤชเพชร เพชระบูรณิน รองผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน, พระราชศาสนาภิบาล, เจ้าคณะจังหวัดน่าน ,เจ้าอาวาสวัดพญาภู, นางสาวธนวันต์ ชุมแสง ประชาสัมพันธ์จังหวัดน่าน, นายสุรพล เธียรสูตร นายกเทศมนตรีเมืองน่าน นำเหล่าบรรดาหัวหน้าส่วนราชการข้าราชการ ศาล ตุลาการ ทหาร ตำรวจ พร้อมทายาทลูกหลาน พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ รวมทั้งประชาชนในพื้นที่จังหวัดน่าน ร่วมพิธีวันพระเจ้าน่าน 5 เมษายน 2567 วันพิราลัยของพระเจ้าสุริยะพงษ์ผริตเดชฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63
ทุกปี ทายาทของพระเจ้าน่าน พร้อมด้วยข้าราชการทั้งภาครัฐและภาคเอกชน พ่อค้า ประชา ชนชาวจังหวัดน่าน ได้มาแสดงความกตัญญูกตเวที ถวายราชสักการะ เพื่อน้อมรำลึกถึง พระเจ้าสุริยพงษ์ ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน พร้อมบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ อัญเชิญจิตวิญญาณอดีตเจ้าผู้ครองนครน่านทุกพระองค์ ลงรับเครื่องบวงสรวงสังเวย และถวายราชสักการะ พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ อดีตเจ้าผู้ครองนครน่าน เนื่องในวันคล้ายวันถึงแก่พิราลัยของพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ อดีตเจ้าผู้ครองนครน่านองค์ที่ 63
พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ มีพระนามเดิมว่า “เจ้าสุริยะ ณ น่าน” ประสูติเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2374 ทรงเป็นราชโอรสในเจ้าอนันตวรฤทธิเดช เจ้าผู้ครองนครน่านกับแม่เจ้าสุนันทา ในปีพ.ศ. 2398 และทรงได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น พระยาราชวงษ์ ต่อมา พ.ศ. 2431 ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นว่าที่เจ้าอุปราช เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ เลื่อนพระฐานันดรศักดิ์ขึ้นเป็น พระเจ้านครน่าน ซึ่งมีพระนามปรากฏตามสุพรรณบัฏว่า “พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช กุลเชษฐมหันต์ ไชยนันทบุรี มหาราชวงศาธิบดี สุริตจารีราชนุภาวรักษ์ วิบูลยศักดิ์กิติไพศาล ภูบาลบพิตรสถิตย์ ณ นันทราชวงษ์” นับเป็นพระเจ้านครน่านองค์แรกและองค์เดียวในประวัติศาสตร์น่าน พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ ถึงแก่พิราลัยด้วยโรคชรา ในวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2461 สิริรวมอายุได้ 87 ปี
เมื่อครั้งที่พระองค์ทรงปกครองเมืองน่าน ให้รอดพ้นจากภัยคุกคามต่าง ๆ ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครน่าน และผู้เป็นนักพัฒนาหลาย ๆ ด้านที่สำคัญ เช่น ด้านการปกครอง พระองค์ทรงมีทศพิธราชธรรม ปกครองไพร่ฟ้าข้าแผ่นดิน โดยเมตตาธรรม ทรงโปรดให้ยกเลิกโทษประหารทางอาญาทั้งสิ้น เป็นผู้มีวิริยะอุสาหะ ทรงมองเห็นการณ์ไกล ได้จัดวางผังเมือง ขยายถนนให้กว้างขวาง สะดวกแก่การสัญจรไปมา ดังที่ปรากฏเห็นปัจจุบัน
อนุสาวรีย์เจ้าสุริยพงษ์ผลิตเดช สร้างขึ้นเมื่อ วันที่ 5 เมษายน พ.ศ 2523 เป็นวันมงคล วันที่ 5 เสาร์ 5 เดือน 5 โดยการริเริ่มของกลุ่มลูกเสือชาวบ้าน จังหวัดน่าน โดยไม่ได้ใช้งบประมาณของทางราชการ ซึ่งมีแนวคิดว่าจะสร้างอนุสาวรีย์เพื่อระลึกถึง พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63 และองค์ที่ 13 แห่งราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์ เป็นพระโอรสองค์ที่สองในเจ้าอนันตวรฤทธิเดชฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 62 โดยมี พระธรรมนันทโสภณ เจ้าคณะจังหวัดน่าน/เจ้าอาวาสวัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร หลวงพ่อวัดศรีบุญเรือง จ.น่าน หลวงพ่อวัดดอนตัน หลวงพ่อก๋ง และเกจิอาจารย์ ทำพิธี สร้างไว้ด้านหน้าอาคารคุ้มหลวงซึ่งหลังจากเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ 2475 ได้ถูกปรับใช้เป็นอาคารศาลากลางจังหวัดน่านและบริเวณโดยรอบได้ใช้เป็นที่ทำการของหน่วยราชการต่างๆเช่นอำเภอเมืองน่านที่ดินจังหวัดสำนักงานกาชาดจังหวัดน่านเป็นต้นต่อมาเมื่อมีการสร้างอาคาร ศาลากลางจังหวัดน่านขึ้นพื้นที่ระหว่างวัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหารและวัดอู่ทำกรมศิลปากรจึงได้รับมอบพื้นที่เพื่อนำมาจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติน่านโดยในปี พ.ศ 2523 นั้นศาลากลางจังหวัดน่านได้ย้ายออกไปทำงานที่ศาลากลางใหม่ในขณะนั้น แล้วส่วนพิพิธภัณฑ์ยังไม่ได้เปิดให้บริการ
การสร้างอนุสาวรีย์ใช้ภาพต้นแบบที่ได้จาก เจ้านิรมิต ศิริสุขะ สืบเชื้อสายเจ้าหลวงเมืองน่าน โดย นายอุดม เกสโรทยาน รองประธานชมลูกเสือชาวบ้านรุ่นที่ 2 ได้ให้เพื่อนเป็นเจ้าของโรงหล่อที่ บางซื่อ ฯ เป็นผู้ปั้นโดยใช้ขนาดสูงเท่าครึ่งขององค์จริงทำพิธีเททองหล่อ โดยหล่อแยกเป็น 2 ชิ้นแล้วนำมาประกอบ เมื่อวันเสาร์ที่ 5 เมษายน พ.ศ 2523 บริเวณด้านหน้าอาคารพิพิธภัณฑ์สำหรับผู้ออกแบบฐานอนุสาวรีย์เป็นบุคลากรจาก รปภ ผู้สื่อข่าวในอดีต ได้มาปฏิบัติราชการสนามชายแดน ณ จังหวัดน่าน สังกัดกองพลทหารม้าส่วนหน้า ตั้งแต่ พ.ศ.2514 และได้เป็นลูกเสือชาวบ้าน ได้ร่วมพิธีด้วย
จ.ส.อ.สันติไฌญ จารุบุตร Nation TV-NAN
นที มีเดช รายงาน